Miejsce pracy może mieć często kluczowe znaczenie dla efektywności procesu twórczego. Od tego, w jakim środowisku odbywa się akt kreacji, może zależeć między innymi to, jak długo potrwa proces i jaka będzie jego jakość. Warto więc poświęcić nieco czasu na wybór miejsca, gdzie zdecydujemy się na pracę.
Wybór środowiska pracy może być utrudniony w przypadku podjęcia pracy bezpośrednio u pracodawcy . W takiej sytuacji mamy już zazwyczaj określone miejsce przy biurku i z góry zorganizowaną przestrzeń roboczą.
Zdecydowanie większy wpływ mamy na ukształtowanie własnego miejsca pracy w przypadku samodzielnej działalności .
Kryteria definiujące pojęcie „właściwego” miejsca pracy
Pierwsza kwestia, jaka nasuwa się w procesie analizy kryteriów dotyczących definiowania „właściwego” miejsca pracy dotyczy mierników oceniających, czy dane miejsce pracy jest odpowiednie czy nie.
Można założyć, że jeśli trener jest zadowolony z miejsca pracy, to jest ono dla niego właściwe, ale można również uznać, że właściwe miejsce to takie, w którym pracuje się bezpiecznie, wygodnie albo efektywnie.
Ocena każdego z tych aspektów osobno i ustanowienie dla nich maksymalnych poziomów oczekiwań może powodować, że zdefiniujemy idealne miejsce pracy, ale mało realne do zorganizowania.
Proponuję zatem uznać na potrzeby niniejszych rozważań, że mianem „właściwego miejsca pracy” będziemy określać środowisko optymalne w ramach potrzeb danego trenera i specyfiki jego działalności.
Można jednak pokusić się o definicję wspomnianych obszarów:
Kryteria zadowolenia z miejsca pracy
To wszystkie te aspekty, które wynikają z osobistych preferencji osoby pracującej. Ważne mogą okazać się następujące kwestie:
Czy miejsce sprzyja powstawaniu weny twórczej? - doskonałym przykładem może być nietypowe pomieszczenie do tworzenia map myśli i rozrysowywania pomysłów, w całości wyłożone powierzchnią sucho ścieralną umożliwiającą rozrysowywanie pomysłów na wszystkich ścianach od podłogi po sufit: (więcej na ten temat: http://www.runefjord.dk/#/471310_470993/)
Czy zapewnia wystarczającą ilość spokoju bądź przeciwnie - stymulacji? – niektórzy potrzebują miejsca wyciszenia i odosobnienia, inni wolą środowisko z natłokiem bodźców, które dają duży dopływ adrenaliny i mocy twórczych
Czy jest źródłem inspiracji z określonej dziedziny? – są pisarze czy scenarzyści, którzy aby wczuć się w realia tworzonego świata potrzebują pooddychać klimatem danej epoki; tu pomocne może być tworzenie w stymulujących warunkach przyrody, architektury, albo miejsca
Czy zapewnia poczucie bezpieczeństwa albo inne aspekty emocjonalne? – muzycy, artyści plastycy, poeci niejednokrotnie tworzą dzieła mocno nacechowane emocjonalnie, które wymagają utrzymania odpowiedniego stanu emocjonalnego przez cały czas tworzenia. Dlatego też często słyszy się o wyprawie jakiegoś artysty w nietypowe miejsce, lub o tym, że odizolował się i tworzy, z trenerem może być podobnie. Należy to uszanować, bo tego wymaga akt kreacji - planu szkolenia, ćwiczenia czy jakiejś koncepcji.
Kryteria bezpieczeństwa pracy
Minimum wymagań z tej kategorii określają warunki zapisane w przepisach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP), które w ramach przepisów szczegółowych precyzują nawet obowiązki w poszczególnych branżach.
W naszym obszarze najważniejsze jest bezpieczeństwo zarówno samego trenera, jak i wszystkich osób zaangażowanych w proces twórczy oraz późniejszych odbiorców.
Nietypowo na sprawę bezpieczeństwa można spojrzeć w obszarze pracy z nowoczesnymi technologiami. O ile wypadki przy pracy na komputerze nie zdarzają się zbyt często, o tyle utrata danych już tak, więc w tym przypadku dobry system podtrzymujący pracę komputera albo automatycznie zapisujący dane do archiwum może okazać się nieodzowny. W wielu przypadkach właśnie takie rozwiązania mogą zaoszczędzić czas na odtwarzanie już wykonanej pracy.
Kryteria wygody pracy
Tu główną uwagę przykłada się do ergonomii oraz organizacji miejsca pracy. Myśląc o optymalnym miejscu pracy powinniśmy zastanowić się nad poniższymi kwestiami:
Czy pozwala na dostęp do wszelkich potrzebnych narzędzi? – pierwszym i podstawowym wrogiem sprawnej pracy jest bałagan, tak chętnie przez niektórych uważany za inspirujący nieład, albo „twórczy nieporządek”. Faktem jest jednak, że szybki dostęp do potrzebnych narzędzi czy sprzętów nie zaburza procesu tworzenia i pozwala na zaoszczędzenie znacznych pokładów energii.
Czy zapewnia wystarczającą ilość swobody? – na pojęcie swobody można spojrzeć dwojako – jako ilość przestrzeni fizycznej oraz obszar braku ograniczeń w procesie twórczym. Ten drugi aspekt to osobny i bardzo rozbudowany temat, dlatego w ramach rozważań nad organizacją miejsca pracy możemy się skupić tylko na właściwościach przestrzeni. Wygoda w przestrzeni to pojęcie bardzo subiektywne, ale możemy założyć, że brak poczucia przytłoczenia, czy wystarczająca swoboda ruchów to parametry istotne. Warto pomyśleć o tym aspekcie zanim podejmie się decyzję o wyborze miejsca pracy.
Czy daje możliwość takiej organizacji przestrzeni, która ułatwia pracę? – japońskie fabryki pracując w oparciu o filozofię doskonalenia procesu produkcyjnego, do perfekcji opanowały tworzenie przestrzeni sprzyjającej efektywności. Warto wykorzystać część z tych doświadczeń, nawet w dziedzinie tak odległej od masowej produkcji, jak trenowanie innych. Czasem wystarczy dobry fotel obrotowy na kółkach, albo dwa monitory, które ułatwiają koordynowanie pracy wielowątkowej. W tym obszarze polecam metodę spojrzenia na pracę z pewnej perspektywy – po kilku próbach ustawienia przestrzeni pracy należy na chwilę się zatrzymać i zastanowić, które ustawienie i organizacja są optymalne. Polecam stałe doskonalenie organizacji przestrzeni jako dobry przerywnik i motywator do nie popadania w rutynę.
Czy jest wygodne i nie powoduje uszczerbku na zdrowiu (niewygodna pozycja, słabe oświetlenie…)? - szczególnym miejscem jest stanowisko pracy przy komputerze. Dla wielu nieodłącznym elementem ich pracy jest długotrwałe jej wykonywanie w jednej pozycji. Warto zawczasu przemyśleć negatywne skutki dla zdrowia jednostajnych obciążeń organizmu. Skoro wystarczy zmiana pozycji, czy rodzaju siedziska, albo drobne korekty wysokości stołu, czy pozycji monitora, to nakład pracy na takie działania jest niewspółmiernie miały do późniejszych korzyści długofalowych.
Praca w domu
Tak naprawdę, na pewnym etapie nikogo nie interesuje, gdzie autor pisał konspekt, albo gdzie zrodził się pomysł na ćwiczenie. W tej sferze, to Trener sam decyduje, gdzie spędzi czas przeznaczony na kreację, bo kryterium głównym wyboru miejsca i jego organizacji stają się preferencje twórcy. W takiej sytuacji należy uznać za właściwe każde miejsce pracy, które służy trenerowi.
Proces związany z twórczością wymaga sprzyjających okoliczności. Wena czy inspiracja nie zawsze chadza ścieżkami jakie jej wyznaczy pracodawca i w takiej sytuacji warto dać pracownikowi możliwość wyboru miejsca, gdzie najłatwiej jest mu skupić się na pracy.
Pracownik w całym procesie twórczym potrzebują stałego dopływu sił kreatywnych. W tym obszarze niestety nie ma żadnych reguł, a miejsca jakie służą inwencji, są tak różne jak i twórcy.
Warto jednak obserwować czynniki sprzyjające powstawaniu najlepszych pomysłów i tworzyć listę miejsc pozytywnie wpływających na proces twórczy. Na etapie testowania różnych miejsc warto wybierać te, które są najbardziej zróżnicowane, tak aby zweryfikować, co jest czynnikiem kluczowym.
Jeszcze do niedawna spora rzesza pracodawców w wielu branżach była zwolennikami pracy zdalnej – daje to dużą oszczędność związaną z kosztami organizacji miejsc pracy, a pracownik ma poczucie, że nie jest rozliczany z czasu pracy, ale z efektów swojej pracy.
Jednakże po pewnym czasie stosowania tego rozwiązania firmy zaczęły zauważać, że brak relacji z innymi pracownikami, komunikacja jedynie zdalna i brak kontroli nad zaangażowaniem i motywacją pracownika stają się szkodliwe dla realizacji zadań pracownika.
Praca w domu wymaga jednak pewnej dyscypliny własnej oraz pozostałych domowników. Dom kojarzy nam się zwykle z miejscem wypoczynku lub spędzaniem czasu z domownikami czy znajomymi, dlatego praca w takim miejscu bywa trudna.
Warto przestrzegać kilku zasad, które ułatwiają uzyskanie efektów mimo pewnych niedogodności.
Przede wszystkim należy wygospodarować konkretne miejsce na pracę i pilnować, aby panował tam porządek.
Po wtóre, domownicy powinni szanować czas przeznaczany na pracę i nie traktować trenera jakby był w domu.
Wreszcie, przydaje się też pewna dyscyplina czasowa i odseparowanie „rozpraszaczy” takich jak grający w pobliżu telewizor, czy bawiące się dzieci.
Dla osób, które potrafią utrzymać wysoką samodyscyplinę pracy, wykonywanie obowiązków zawodowych w domu może być dużą oszczędnością czasu i energii.
Taki tryb pracy jest również wybawieniem dla młodych kreatywnych mam, które nie mogą jeszcze pozwolić sobie na opuszczenie dziecka na wiele godzin, ale mają tyle czasu, że mogą go wykorzystać na pracę w domu.
Coworking – co zrobić jeśli praca w domu jest niemożliwa?
Jedną z alternatyw pracy w domu może być modna ostatnio praca w przestrzeni wspólnej - tak zwany coworking. Jest to forma wynajmu pomieszczeń do pracy na godziny lub dni, w zależności od potrzeb.
Dobrze zorganizowane biuro coworkingowe posiada wiele pomieszczeń, gdzie można spokojnie pracować w skupieniu, udostępnia sale na spotkania z klientami, daje też dostęp do sprzętu biurowego i zaplecza sanitarnego.
Taka forma wynajmu pomieszczeń, zapewnia spokój w okresie wytężonej pracy – np. prac nad jakimś projektem. Jednocześnie nie ma potrzeby, aby wiązać się umową na dłuższy czas z firmą wynajmującą pomieszczenia.
Organizacja pomieszczenia, meble, sprzęt, czyli o co zadbać w przestrzeni pracy?
Poza wspomnianymi powyżej aspektami samego pomieszczenia, bardzo ważne jest też zagospodarowanie przestrzeni roboczej.
Nawet w niewielkim pomieszczeniu warto zadbać o kilka miejsc o konkretnym przeznaczeniu:
Miejsce do pracy – zorganizowane według wskazówek ergonomii i maksymalnie przemyślane pod kątem efektywności pracy.
Miejsce na archiwizację i przechowywanie przedmiotów nie używanych na co dzień - w zależności od rodzaju działalności może to być jedna szafa albo pomieszczenie lub jego część. Ważne jest zorganizowanie tego miejsca w taki sposób, aby do używanych sprzętów, dokumentów czy narzędzi pracy był łatwy dostęp i aby ich odkładanie na miejsce również nie sprawiało kłopotu. Swego rodzaju archiwum lub magazynek powinien również ułatwiać przeszukiwanie, więc poświęcenie kilku chwil na etapie aranżacji tego miejsca może się zwrócić z nawiązką podczas jego późniejszego użytkowania.
Miejsce związane z dbałością o komfort pracy - mowa tu przede wszystkim o możliwości przygotowania chociażby kawy czy herbaty, ale również przebrania się czy odwieszenia odzieży wierzchniej zimą.
Miejsce spotkań – wiele dziedzin aktywności związanych jest z kontaktem z klientem. Ważne jest, aby już na etapie urządzania przestrzeni do pracy zaplanować miejsce, w którym kilka osób będzie mogło swobodnie usiąść i porozmawiać, coś wspólnie wypracować.
Jednym z najważniejszych mebli w pracy jest krzesło lub jego przeróżne substytuty. Celowo mowa tu nie tylko o samym krześle, gdyż miejsce do siedzenia staje się ostatnio tak indywidualną sprawą, jak dobrze dopasowane buty dla taternika czy biegacza.
Zwykłe krzesło wobec wymagań wygody siedzenia przez wiele godzin, niejednokrotnie nie spełnia już oczekiwań wielu osób, szczególnie tych z problemami z kręgosłupem, czy stawami.
Alternatywą dla krzesła może być:
Ogromna „piłka” – wymusza ona balansowanie i ciągły ruch, uaktywnia mięśnie i aktywizuje całą sylwetkę. Niestety „piłka” nie daje podparcia dla kręgosłupa, dlatego jest ciekawym pomysłem głównie dla osób, które nie mają kłopotów z kręgosłupem, a jedynie z zastanymi mięśniami.
Klęczniki – specyficzny rodzaj mebla biurowego wymuszający wyprostowaną pozycję – odciąża kręgosłup w części lędźwiowej.
Nakładki na krzesła – zwykłe krzesło biurowe czy nawet zwykłe krzesło można poprawić pod względem ergonomii poprzez założenie nakładki na oparcie. Powoduje ona lepsze ułożenie kręgosłupa według indywidualnych zaleceń oraz dopasowanie kształtu krzesła do specyficznej pozycji pracy. Różnego rodzaju elementy dołączane do krzeseł pozwalają na uzyskanie najdogodniejszej do pracy pozycji.
Leżanki, pufy, worki, hamaki - praca nie wymagająca użycia zbyt wielu sprzętów, np. praca przy użyciu komputera czy tabletu, może być wykonywana również w mniej standardowej pozycji niż siedząca. Warto więc pomyśleć o ułożeniu ciała tak, aby uzyskać maksymalną wygodę i podparcie bez obciążania mięśni czy stawów. Pozycja półleżąca może być idealna pod warunkiem zaplanowania również sposobu umiejscowienia np. laptopa. W takiej pozycji ważny staje się kąt patrzenia na ekran i pozycja dłoni. W sklepach są już dostępne rożnego rodzaju stoliki i tace pod laptop, że z pewnością każdy znajdzie coś dla siebie.
W doborze sprzętów do organizacji przestrzeni w pracy najważniejsze jest zaplanowanie ich wykorzystania i funkcjonalności na co dzień. Lepiej jest poświęcić pewien czas i środki na dobre zorganizowanie miejsca pracy po to, aby później przestrzeń była sprzymierzeńcem procesu twórczego, a nie powodem irytacji czy niewygody.
Polecane strony Internetowe poszerzające wiedzę w omawianej tematyce
http://www.runefjord.dk/ - strona biura projektowego proponującego ciekawe rozwiązania przestrzeni biurowej
http://funkcjonalnebiuro.blox.pl – blog poświęcony niestandardowym meblom biurowym i nie tylko
http://hoga.pl/felietony/home-office-w-papuciach-na-etacie/ - w nieco humorystyczny sposób o aspekcie pracy w domu i jej skutkach
http://proseedmag.pl/aktualnosci/home-office-7-zlotych-zasad-efektywnosci - rady na temat pracy w domu
http://www.ptzp.org.pl/files/konferencje/kzz/artyk_pdf_2013/p099.pdf - diagnoza ergonomicznych uwarunkowań miejsca pracy z komputerem
https://lobos.pl/meble/blog/porady-nowosci-inspiracje/sposoby-na-urzadzenie-malego-biura/ - SPOSOBY NA URZĄDZENIE MAŁEGO BIURA
https://zdrowebiuro.com/ - szereg porad na temat zdrowia w pracy i dbałości o nie poprzez dobór mebli
http://www.dobreprogramy.pl/Bezplatne-programy-do-aranzacji-wnetrz-i-ogrodow,News,11315.html – spory wybór programów komputerowych wspomagających planowanie przestrzeni domowej i nie tylko